Cá tháng Tư và nghĩ về lời nói dối

Trong năm giới luật (ngũ giới) dành cho những người con Phật tại gia, giới thứ tư là “không nói dối”. Rất nhiều người Phật tử đồng ý rằng, giới này là giới khó thực hiện nhất. Vì lời nói thường quá nhỏ bé để khiến họ phải suy nghĩ về hậu quả khi nói ra sẽ như thế nào, hoặc có suy nghĩ nhưng thiếu cẩn trọng, cân nhắc. Phạm vi bài viết không bài luận đến việc nói dối là tốt hay xấu, vì bản chất của một vấn đề luôn có hai mặt đối lập. Nói dối để “lợi mình hại người” thì rõ ràng là xấu, và trong trường hợp còn lại, nói dối để “hại mình lợi người” thì có thể được xem là tốt. Tuy nhiên, lời nói dối, ở bất kì phía cạnh nào, đều kéo theo một hệ quả nhất định.

Chúng ta có ai không nói dối ? Tôi xin kể ra đây một vài trường hợp nói dối nghiêm trọng, để chúng ta xem mình có đã từng nói dối chưa nhé.

Chúng ta đã từng nói dối Phật. Là khi tụng kinh, chúng ta tụng “nhất thiết cung kính” mà có chắc thân tâm đều cung kính như đối trước Phật? Là khi “ngã tích sở tạo chư ác nghiệp, giai do vô thủy tham sân si, tòng thân khẩu ý chí sở sinh, nhất thiết ngã kim giai sám hối”, cách sám hối tốt nhất là không làm lại những việc ác trong quá khứ. Nhưng sám hối xong rồi mà tâm vẫn đầy rẫy tham, sân, si; thậm chí là một ý niệm để kìm nén “ba độc” ấy lại cũng không có, vậy có gọi là “nhất thiết ngã kim giai sám hối”? Rồi khi học kinh Vu Lan mà vẫn thù ghét cha mẹ, học kinh Địa Tạng mà vẫn không sợ nhân quả, như vậy có phải là nói dối Phật hay không?